نکته های شگفت انگیز در مورد عقرب ها

عقرب ها جانوران شگفت انگیز و مرموزی هستند که شب ها به آرامی به فعالیتهای زیستی خود می پردازند .این بندپایان با وجودی که بسیار ترسناک و تنفر آور به نظر می رسند ولی همیشه کنجکاوی بشر را متوجه خود می کنند .به جرات می توان گفت که این جانوران در تمامی اسطوره های ملل مختلف نقش دارند . به طور حتم در نقش و نگاره های باستانی کشور های مختلف با نقش عقرب برخورد کرده اید . به هر حال این موجودات عجیب به دلیل ظاهر ترسناکی که دارند به عنوان نمادهای گوناگون کاربرد داشته و دارند اما بیش از همه انسان کنجکاو است که در باره جانوران خطرناک به ویژه عقرب بیشتر بداند و چه بسا که همین کنجکاوی باعث شده است که شایعات زیادی در رابطه با عقرب ها بوجود بیاید این شایعات بیشتر به علت نبود اطلاعات رواج پیدا می کند و تقریبا تمامی آنها از نظر علمی بی اساس هستند .

در ادامه به برخی از رفتارها و عادات زیتی عقرب ها می پردازیم که معمولا بیشتر افراد شیفته دانستن آنها هستند.

خطرناکترین عقرب ایران-نخستین پرسشی که افراد در رابطه با عقرب ها می کنند ، این است که کدام عقرب خطرناک است .در ایران سه گونه عقرب خطرناک وجود دارد که گزارش هایی از مرگ بر اثر گزش آنها وجود دارد ،یکی عقرب ((همی سکورپیوس لپتوروس)) که عقربی زرد رنگ و کوچک است . نر ها دمی بلند دارند این عقرب در نواحی جنوب و جنوب غربی بسیار فراوان است و در خوزستان به آن گادیم می گویند . عقرب دیگر گونه((کمپسوبوتوس ماتهیزنی)) است که دارای اندازه ای بسیار کوچک و بدنی باریک به رنگ زرد یا آجری است ..این گونه هم در نواحی جنوبی به ویژه در خوزستان فراوان است سم این دو گونه عقرب می تواند گلبول های قرمز خون را تخریب کند.گونه دیگر عقرب ((آندرکتونوس کراسیکودا))است که جثه ای درشت تر از دو گونه قبلی دارد و رنگ آن سیاه یا قهوه ای تیره است .این گونه در بیشتر نقاط ایران پراکندگی دارد .بر خلاف آن چه بیشتر افراد می گویند که خطرناک بودن عقرب به رنگ آن بستگی دارد ،باید گفت که رنگ عقرب هیچ نقشی در غلظت سم یا خطرناک بودن آن ندارد .همچنان که در برخی از نقاط ایران می گویند که عقرب زرد خطرناک است و در برخی از نقاط دیگر می گویند که عقرب سیاه خطرناک است .به هر حال این ارزیابی قابل قبول نیست . می توان گفت که عقرب های نواحی خشک و گرمسیر در ایران دارای غلظت بالایی هستند .خوشبختانه خطرناکترین عقرب ها هم هنگام گزش انسان معمولا تمامی سم خود را تزریق نمی کنند زیرا عقرب در مصرف سم صرفه جویی می کند و همیشه در گزش اول با تزریق مختصری آنزیم سعی در دور کردن دشمن دارد ،ولی چنانچه اسیر شود و راه فراری نداشته باشد مجبور به تزریق سم اصلی خود می شود .قرب برای جاگزینی شم خود نیاز به تغذیه بیشتر دارد و برای همین زیاد مایل نیست که سم خود را هدر دهد .

خودکشی عقرب ها-همگان تصور می کنند که عقرب وقتی در میان آتش محصور می شود یا در شرایط سخت قرار می گیرد ،خودکشی می کند و این خودکشی با نیش زدن به خود انجام می شود باید گفت که این تصور فقط یک افسانه است و از نظر علمی کاملا غلط است .عقرب ها همانند جانوران دیگر در برابر هر شرایط سختی تا لحظه ی مرگ مقاومت می کنند و این شرایط به وجود آمده است که جان آنها را می گیرد نه اینکه خودشان به ناچار خود کشی کنند .اما این که چرا عقرب ها در میان حلقه آتش می میرند ، به میزان مقاومت عقرب در برابر گرما بستگی دارد و علت آن بالا رفتن درجه حرارت اطراف است .به عبارت دیگر عقرب ها دمای بالا را نمی توانند تحمل کنند و بیشتر آنها در دمای 40 درجه به بالا می میرند ولی در عوض دمای بسیار پایین و در حد صفر درجه را به خوبی تحمل می کنند . علت مرگ عقرب در حرارت بالا به دلیل از دست دادن سریع آب بدن ،انعقاد همولنف و انسداد عروق و مجاری است.به این دلایل است که عقرب در میان آتش می میرد و برخی افراد تصور می کنند که عقرب خودکشی می کند زیرا که بر این عقیده هستند که دم خود را بر بالای سر می برد و نیش را درون سرش فرو می کند .در حقیقت عقرب با حرکات نیش زدن به اطراف می خواهد از خو دفاع کند و به عبارتی هر آنچه را که مقابلش است را نیش بزند و در این موقع نیز می خواهد آتش را نیش بزند .

تولید مثل عقرب ها-عقرب ها زنده زا هستند و معمولا از نیمه تابستان تا نیمه پاییز می زایند.در برخی از انواع عقرب ها ،نوزادان از سر خارج می شوند و در برخی دیگر نوزادان از دم خارج می شوند .نوزادان بعد از تولد خود را به سطح پشتی بدن مادر می رسانند .در این هنگام اغلب عقرب مادر به علت گرسنگی و نبود غذا از چند نوزاد خود به عنوان غذا استفاده می کند .تعداد نوزادها هم بسته به نوع عقرب متفاوت از 2 تا 90 عدد متغیر است.

قلب عقرب ها-عقرب ها دارای قلبی لوله ای شکل و دراز در سطح پشتی تنه هستند که تعداد انقباض های آن بسته به گونه عقرب متفاوت است و از 60 بار تا 180 بار متغیر است .خون عقرب ها به صورت مایعی روشن حاوی مقدار زیادی مس است که هموسانین نامیده می شود .خون عقرب ها به علت وجود مس در مجاورت هوا اکسید می شود و به همین دلیل است که به رنگ آبی یا سبز دیده می شود .خون عقرب ها سمی است به طوری که اگر آنرا به یک موش تزریق کنند موجب مرگ آن می شود.

تغذیه عقرب ها- عقرب ها پس از شکار ،طعمه را ابتدا نیش می زنند سپس با حرکات کلیسر یا به عبارتی آرواره های خود شروع به خرد کردن بدن طعمه می کنند و در این موقع بر اثر ترشح آنزیمی آن را به صورت مایع در می آورند .در ناحیه دهان دارای پرزهایی هستند که به صورت فیلتر عمل می کنند و از ورود ذرات غذایی کوچک به مری جلوگیری می کنند زیرا مواد غذایی فقط باید به صورت مایع وارد شوند .بنابراین عقرب مواد سفت را به صورت تفاله های گلوله شده به دور می اندازد.به همین دلیل است که عمل خوردن غذا در عقرب ها به طول می انجامد و گاهی تا 24 ساعت طول می کشد.

همچنین عقرب ها به آب نیاز دارند و عقرب های نواحی مرطوب معمولا آب را به صورت جداگانه می نوشند و عقرب های نواحی خشک نیز آب مورد نیاز بدن را از بدن طعمه فراهم می کنند.

عقرب ها پس از غذا خوردن ، ساعت ها به تمیز کردن خود می پردازند و به وسیله ی مایعی که از دهان ترشح می کنند به تمیز کردن پاها و کلیسرهای خود می پردازند . عقرب ها در برابر گرسنگی و تشنگی مقاومت زیادی دارند به طوری که می توانند ماه ها بدون آب و غذا زنده بمانند .

تنفس عقرب ها-نیاز این جانوران به اکسیژن بسیار کم است به طوری که می توانند تا یک شبانه روز در عمق آب زنده بمانند یا اینکه ماهها در یک بطری در بسته زنده بمانند.

سم گیری از عقرب ها-یکی از رایج ترین روشهای سم گیری از عقرب ها ، استفاده از غده سمی عقرب یا به عبارتی بند انتهایی دم عقرب است .این بند انتهایی را غده سمی می گویند و نباید با دیگر بنده ای دم عقرب که پنج عدد هستند ،اشتباه شود .برای سم گیری ابتدا غده سمی را از محل اتصال با آخرین بند دم (بند پنجم)قطع می کنند و آن را شستشو می دهند سپس در دستگاههای خشک کننده حدود یک ماه قرار می گیرد تا به طور کامل خشک شود.پس از آن غده ها در هاونهای بلورین می کوبند تا خرد شوند سپس با آب مقطر حل می کنند .محلول به دست آمده را در سانتریوفوژ قرار می دهند تا مایع محتوی سم جدا شود.

روش دیگر برای تهیه سم که به وسیله آن سم خالص تری تهیه می شود ،استفاده از دستگاه شوک الکتریکی است .به این ترتیب که با استفاده از دو سر الکترودی که در طفین غده ی سمی قرار می گیرند ،شوک الکتریکی به جانور وارد می کنند که باعث می شود سم خالص به بیرون بریزد.

سم عقرب ها-مایعی بی رنگ و شفاف است که خاصیت قلیایی تا خنثی دارد و در واقع نوعی پروتئین است .سم از عناصری مانند کربن ،ئیدروژن ،ازت و گوگرد تشکیل شده است .سم شامل پروتئین های مختلفی از قبیل توکسین و آنزیم می باشد.توکسین ها یا فاکتورهای سمی شامل نورووکسین(سم عصب گرا)،هموتوکسین و کاردیوتوکسین است .آنزیم ها که باعث سهولت تاثیر سم می شوند شامل لستیناز،هیالورونیداز،فسفولیپاز،پروتئینازو آنزیم های انعقادی و ضد انعقادی است.

بینایی عقرب ها-عقرب ها دارای یک جفت چشم میانی و 2 تا 5 عدد چشم جانبی هستند.چشم های جانبی با وجود داشتن عصب بینایی فاقد قدرت دید هستند و به احتمال زیاد فقط می توانند نور راتشخیص دهند.بر خلاف تصور عده ای که می گویند عقرب ها نمی توانند ببینند،این جانوران دارای قدرت بینایی هستند ولی فقط می توانند اجسام را در فواصل چند سانتی متری تشخیص بدهند.شما می توانید قدرت بینایی یک عقرب را با بردن یک میله به سمت جانور آزمایش کنید.

منبع:کویرمصر