سالهاپیش ،فقط تلفنهای سکه ای رایج بودندکه باسیستم آنالوگ کارمیکردند وهنوز ازسیستم دیجیتال درمراکز مخابراتی خبری نبود .
وقتی شماسکه ای راداخل این نوع تلفن می انداختید،سکه پس از برخورد بایک سنسور حساس به جنس سکه (عموما"نیکل) بوق ارسالی ازمرکزمخابراتی را برای مشترک آماده می ساخت.
این نوع تلفن معایبی نیزداشت که باعث عدم کارایی ودرنتیجه عدم رضایت مشترکان می گشت.
ازجمله اینکه: گاها" سکه مشترک درریل مخصوص حرکت نمی کرد و دوباره به مشترک بازگردانده می شد.
ویااینکه سنسور مربوطه به علت رطوبت هوا ویا معیوب بودن سنسور،عمل نمی کرد و مشترک را ناراضی به منتزل بازمی گرداند
ازجمله عیوب دیگراین نوع تلفن این بودکه درفصل زمستان ودر اثرسرمای زیاد،مدار چاپی دستگاه،یخ میزد و استفاده ازتلفن عملا"غیرممکن بود.
خوردن سکه مشترک نیز ازمعایب این تلفن هابودکه گاهی باعث عصبانیت مشترک نیز می شد.
درسال 1375 باورود دستگاه های تلفن همگانی کارتی و تجهیز مراکز مخابراتی به سیستم دیجیتال،استفاده ازاین نوع تلفن رواج یافت.
درابتدا تلفن های کارتی بانام general ودردونوع outdoor و indoor در اکثرمعابر و شهرهای ایران نصب گردید.
تلفن های indoor جهت نصب دراماکن عمومی مانند بیمارستانها و درمانگاهها و مراکز خدماتی و کارگری ،وتلفن های outdoor جهت نصب در معابر و خیابانها به کارگرفته شد.
درتلفن های کارتی قطعات اصلی عبارتند از:مین برد،کارتخوان،شماره گیر،بردمحافظ خط و صفحه نمایشگر
این نوع تلفن هنوزهم بهترین نوع تلفن کارتی درایران می باشد.
بعدها بااحساس نیاز به وجود دستگاههای بیشتر در معابر ونیازمردم به تلفنهای همگانی به دلیل اینکه هنوز تلفن همراه درایران عمومیت نداشت، دونوع دستگاه دیگربانامهای پارس تلفنکارو آلکاتل وارد چرخه خدمات دهی به مردم گردید.
درابتداچون همه تلفن ها نو بودند وهنوز به مرحله اصطحلاک نرسیده بودند کارخدمات رسانی به مشترکان به بهترین شکل ممکن انجام میشد.
درمراکز مخابراتی،افرادی باعنوان تکنیسین تلفن همگانی،پس ازطی مراحل مختلف آموزشی به کارگرفته شدند تاکار تعمیرو سرویس تلفن های همگانی را برعهده بگیرند.
رفته،رفته تلفنهای همگانی درهمه شهرها و روستاها نصب گردیدو به موازات آن نیروهای بیشتری هم جذب مراکز مخابراتی گردیدند.
تااینکه درسال 1390 طبق دستورالعمل مخابرات،تلفنهای سکه ای ازرده خارج و اسقاط گردیدند.
باگسترش روز افزون اپراتورهای تلفن همراه و رواج سیمکارت های مختلف در بین عموم مردم ،استفاده از ازتلفنهای همگانی نیز تقلیل یافت.ومردم ترجیح دادند به جای کارت تلفن ازسیمکارت استفاده نمایند.
اکنون تلفنهای همگانی با حداقل استفاده واقبال عمومی روبرو گشته و هرساله ازحجم این نوع تلفن درسطح شهرکاسته میشود.
اما هنوزهم این نوع تلفن ،به عنوان وسیله ای ضروری وگاها" حیاتی به عمرخود ادامه می دهد.
نویسنده: بهروزوهابی