مختصری از تاریخچه جامعه شناسی

• 
• تولد جامعه شناسی:

اصطلاح جامعه شناسی توسط فیلسوف فرانسوی، آگوست کنت در 1838 ابداع شد. به همین دلیل کنت با عنوان " پدر جامعه شناسی" شناخته می شود. کنت احساس کرد که علم می تواند برای مطالعه جهان اجتماعی به کار گرفته شود. دقیقا همانطور که واقعیات آزمایش پذیری همچون جاذبه و قوانین طبیعی دیگر وجود دارند، کنت تصور کرد که تحلیل های علمی نیز می توانند قوانینی را که حیات اجتماعی ما را حکومت می کنند کشف کنند. در این حال و هوا بود که کنت مفهوم جامعه شناسی پوزیتیویسم را معرفی کرد( روشی برای فهم جهان اجتماعی  بر پایه واقعیت های علمی). او اعتقاد داشت که با این فهم جدید، مردم می توانند آینده بهتری را بسازند. وی فرآیندی را از تغییر اجتماعی مجسم می کند که در آن جامعه شناسان نقش های بسیار حساس و سرنوشت سازی را در هدایت جامعه ایفا می کنند. او احساس کرد که علوم اجتماعی که در آن زمان وجود داشتند مانند علم سیاست و تاریخ نمی توانست آشوب ها و ناآرامی های اجتماعی را که او مشاهده می کرد، به طور مناسب توضیح دهند. کنت تصمیم گرفت که یک علم کاملا جدید که به آن نیاز بود ایجاد کند. او این علم جدید را جامعه شناسی نامید. اگرچه جامعه شناسی ریشه هایی در کارهای فیلسوفانی چون پلاتو، آریستوتل و کنفسیوس دارد، اما تقریبا یک رشته دانشگاهی جدید است. آن در اوایل قرن نوزدهم میلادی در پاسخ به کشمکش های مدرنیته ظاهر شد. افزایش تحرکات و جنبش ها و پیشرفت های فناورانه باعث این شد که مردم بیشتر و بیشتر در معرض جوامع و فرهنگ هایی قرار بگیرند که از فرهنگ خودشان متفاوت بود. این اتفاق، نتایج متفاوتی داشت، اما برای برخی از مردم شامل شکسته شدن هنجارهای سنتی شد و یک فهم تجدید نظر شده از چگونگی عملکرد جهان را ایجاد کرد. جامعه شناسان با تلاش برای فهم اینکه چه چیزی گروه های اجتماعی را کنار یکدیگر نگاه می دارد و نیز کشف راه حل های ممکن برای معضل از بین رفتن اتحاد و یکپارچگی اجتماعی، به این تغییرات عکس العمل نشان دادند.

جامعه شناسی از تفکر روشنگری و دقیقا کمی بعد از انقلاب فرانسه ظهور کرد. این علم به عنوان یک واکنش به مدرنیته، سرمایه داری، شهرنشینی، عقل گرایی، سکولاریسم و... پدید آمد. همچنین پدید آمدن دولت-ملت های مدرن و معنای آنها نیز به ظهور جامعه شناسی کمک کردند.

• ·       برخی عوامل موثر بر ظهور علم جامعه شناسی:

متفکران دوره روشنگری در قرن هجدهم به ایجاد زمینه برای ظهور جامعه شناسان کمک کردند. این دوره اولین بار در تاریخ بود که متفکران برای فراهم کردن یکسری توضیحات کلی از جهان اجتماعی تلاش کردند. آنها(متفکران) قادر بودند که خود را از برخی اصول و ایدئولوژی های موجود که جهان اجتماعی را به طور سنتی توضیح می دادند، جدا کنند. رخدادهای دیگر در آن دوره نیز پیشرفت و توسعه جامعه شناسی را تحت تاثیر قرار داد. قرون نوزده و بیست، زمان خیلی از آشوبها و ناآرامی های اجتماعی بود که جامعه شناسان اولیه را علاقه مند کرد. انقلاب های فراگیر سیاسی اروپا در طول قرون هجدهم و نوزدهم به سمت تمرکز بر تغییر اجتماعی و پایه گذاری جامعه که امروزه هنوز هم جامعه شناسان را نگران می کند، رهبری شد. خیلی از جامعه شناسان اولیه نیز نگران انقلاب صنعتی و ظهور سرمایه داری و سوسیالیسم بودند. به علاوه، گسترش شهرها و تبادلات عقیدتی باعث خیلی تغییرات در زندگی مردم می شدند.

• ·       ویژگی جامعه شناسان:

نظریه پردازان کلاسیک جامعه شناسی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم همچون کارل مارکس، امیل دورکیم و ماکس وبر که پیشگامان این علم هستند، در دیگررشته های دانشگاهی هم آموزش دیده بودند. رشته هایی مانند تاریخ، فلسفه و اقتصاد. گوناگونی آموزش های آنان، در موضوعات مورد تحقیق آنها بازتاب یافته است. موضوعاتی چون مذهب، تحصیلات، اقتصاد، فلسفه، قومیت ها، روانشناسی و خداشناسی. همه این پیشگامان جامعه شناسی تصوری از کاربرد جامعه شناسی به عنوان نوعی توجه به مسائل نگران کننده و فهمیدن تغییرات اجتماعی داشتند. یکی از موضوعاتی که جامعه شناسان را نگران می کند این است که در طول انقلاب صنعتی، خیلی از مالکان کارخانه ها زیاده از حد سرمایه دار بودند و خیلی از کارگران کارخانه ها مایوسانه فقیر بودند، جامعه شناسان به سمت این نابرابری انبوه آن روزها حمله بردند و بر نقش ساختارهای اقتصادی سرمایه داری در تداوم این نابرابری ها تمرکز کردند. به عبارت دیگر، یکی از نگرانی های عمده جامعه شناسان  وجود نابرابری های شدید در جامعه است.

• ·       جامعه شناسی به عنوان یک رشته رسمی دانشگاهی:

جامعه شناسی رسمی دانشگاهی وقتی به وجود آمد که امیل دورکیم، اولین سازمان اروپایی جامعه شناسی را در دانشگاه بردیوکس در سال 1895 ایجاد کرد و همچنین اثر خود را تحت عنوان قوانین روش جامعه شناختی انتشار داد. او نشان داد که پدیده های ظاهرا فردی مانند خودکشی، جرم، حتک حرمت اخلاقی و حتی مفاهیمی چون زمان، فضا، خدا و شخصیت فردی به طور اجتماعی تعریف شده اند.

در آمریکا: در سال 1890، قدیمی ترین دوره مستمر جامعه شناسی در ایالات متحده در دانشگاه کانکاس در 1891 ایجاد شده بود. اولین سازمان کاملا مستقل دانشگاهی جامعه شناسی در 1892 در دانشگاه شیکاگو توسط آلبیون دبلیو.اسمال بنا شد.