آلزایمر بر حافظه، تفکر و رفتار اثر دارد. همانطور که بدن با افزایش سن تغییر می کند، مغز هم تغییر می کند.
بسیاری از ما متوجه مشکلات درک و تفکر و یادآوری می شویم. مشکلات جدی از این قبیل می تواند نشاندهنده آن باشد که سلول های مغز در حال نابودی می باشند.
آلزایمر و مغز
مغز دارای صد بیلیون سلول عصبی (نورون) می باشد. هر گروه از سلول های عصبی، کار مخصوص به خود را دارا می باشند. برخی در فکر کردن، یاد گرفتن و به خاطر سپردن نقش دارند. دیگران کمک می کنند تا ببینیم، بشنویم و بو کنیم.
هنگامی که سلول عصبی توانایی کار کردن را از دست بدهد، می میرد و باعث تغییرات غیرقابل برگشت در مغز می شود.
افراد در معرض خطر آلزایمر
- افراد مسن ، البته در افراد 40 تا 50 ساله هم این بیماری دیده شده است.
- دارای سابقه خانوادگی
- دارای ژن مخصوص
- زنان
- بودن فشار خون بالا برای مدت زمان طولانی
- سابقه ضربه به سر
انواع آلزایمر
1- زودرس : علائم قبل از 60 سالگی ظاهر می شوند. این نوع شیوع کمتری دارد. این نوع، به سرعت بدتر می شود. چندین ژن و سابقه خانوادگی در این نوع موثر می باشند.
2- دیررس: این نوع شایع تر است.در افراد 60 سال به بالا رخ می دهد.در اینجا، نقش ژن کمتر است.
علل آلزایمر
به نظر می رسد که ژن ها و عوامل محیطی در بروز این بیماری موثرند.
نیمی از مبتلایان به آلزایمر در اثر جهش ژنی به این بیماری مبتلا شده اند.
وارد شدن آلومینیوم، روی، سرب و جیوه در مغز، علت این بیماری نیست.
علائم آلزایمر
علائم آلزایمر به ترتیب از علائم اولیه تا پیشرفته به شرح زیر هستند:
- مشکل در فعالیت های ذهنی
- گم شدن در جاهای ناآشنا
- مشکل پیدا کردن نام اشیاء
- از دست دادن علاقه به چیزهایی که قبلا لذت می بردند
- اشیاء را سر جای خود قرار ندادن
- تغییرات شخصیتی و از دست دادن مهارت های اجتماعی
- تغییر در برنامه خواب: گاهی شب از خواب بلند می شود
- مشکل در انجام کارها، برای مثال: مشکل در آماده کردن غذا، انتخاب لباس مناسب و رانندگی
- مشکل در خواندن و نوشتن
- فراموشی داده ها
- فراموشی اتفاقات زندگی خود
- نشناختن افرادی که با او زندگی می کنند.
- توهم، مشاجره و رفتار خشونت آمیز
- قضاوت ضعیف و عدم توانایی تشخیص خطر
- استفاده از کلمات اشتباه، تلفظ اشتباه و استفاده از جملات گیج کننده
- عدم توانایی در فهم زبان
- عدم توانایی در شناخت اعضای خانواده
- عدم توانایی در خوردن، لباس پوشیدن و حمام کردن
- مشکلات بلع غذا، صحبت کردن و راه رفتن
راه های تشخیص آلزایمر
- معاینه بدنی کامل، آزمون های عصبی
- پرسیدن سئوالاتی راجع به سابقه بیماری ها و سلامت فرد
- معاینه وضعیت روانی
بیماری هایی که منجر به زوال عقل می شوند
- کم خونی
- عفونت مزمن
- افسردگی شدید
- بیماری تیروئید
- کمبود ویتامین
سوالاتی پیرامون آلزایمر ازدکتر سید مسعود نبوی- منخصص مغز واعصاب
سوال – من چهل سال سن دارم و مدتی داروی اعصاب مصرف می کردم . الان آن را قطع کرده ام اما به من گفته اند که بعد از مدتی به آلزایمر مبتلا خواهم شد . آیا درست است؟
پاسخ – هیچ ارتباطی بین مصرف قرصی که ایشان می خورده اند با آلزایمر وجود ندارد . افسردگی در سنین بالا خیلی شایع است . به دلیل مسائلی که در سن بالا وجود دارد . افسردگی ممکن است آلزایمر کاذب ایجاد کند . فرد خیلی گوشه گیر شده و حرف نزند . تشخیص افتراقی مهم آلزایمر کاذب است .
سوال – آیا استفاده ی بلند مدت از ظروف آلومینیوم می تواند باعث بروزآلزایمر شود ؟
پاسخ – تا حدود پانزده سال پیش خیلی روی این مسئله بحث بود . حتی از آلومینیوم برای افراد دیالیزی هم استفاده نمی کردند . اما ارتباط خاصی بین آنها پیدا نشد . البته اگر افراد می توانند ازظروف دیگر استفاده کنند ترجیحا از آلومینیوم استفاده نکنند .
سوال – آیا درست است که اگر یکی از افراد فامیل این بیماری را داشته باشد حتماً ما هم مبتلا خواهیم شد؟
پاسخ – این مسئله باور اشتباهی است . ریسک در بسته ی درجه ی یک بالاتر است . اگر یک نفر بسته ی درجه ی یک او آلزایمر داشته باشد احتمال این که در تمام طول زندگی به این بیماری مبتلا شود ، بیست تا چهل درصد است.
سوال – آیا از دست دادن حافظه یعنی آلزایمر؟
پاسخ – افراد مسنی زیادی دراطراف ما هستند که حافظه ی آنها خوب نیست . پروسه ی سالمندی همانطور که در جسم اتفاق می افتد ، در مغز نیز بروزمی کند . یکی از مشخصه های بارز سالمندی در مغز کاهش حافظه است . پس اگر یک فرد مسن فقط حافظه ی او درگیر شده و علائم دیگری ندارد به آن اختلال حافظه ی ناشی از سالمندی می گویند .
سوال – آیا ویتامین ها و قرص های تقویت کننده ی حافظه می توانند از آلزایمر پیشگیری کنند ؟
پاسخ – ویتامین D، E و گروه B خیلی مفید است . در گذشته می گفتند اگر ویتامین ث زیاد مصرف کنیم مبتلا به آلزایمر می شویم که شش ماه پیش رد شده است . بنابراین مصرف کنترل شده ی این ویتامین ها مفید است . برخی از مسکن هایی که می خوریم با توجه به مکانیزم فرایندی که این بیماری را ایجاد می کند، ممکن است مفید باشند . مثلاً مسکنی مانند ناپوکسن و... داروهای پایین آورنده ی چربی های خون و ضد سکته هم هستند ، گفته شده که در فردی که بیماری در او شروع شده می تواند سیر بیماری آلزایمر را کاهش دهد .
سوال – آیا ادویه ها در پیشگیری از این بیماری مفید هستند ؟
پاسخ – زردچوبه و زعفران یک مقدار تمرکز را بیشتر می کنند . مصرف سویا نیز می تواند مفید باشد . کندور نیز مفید است . در طب سنتی چیزهای غنی وجود دارد .
سوال – آیا بیماران آلزایمری متوجه وقایعی که در اطراف آنها رخ می دهد می شوند یا خیر؟
پاسخ- آلزایمر مراحلی دارد . اوایل ممکن است کارآیی فرد خوب باشد و مشکلی نداشته باشد . در مراحل اولیه ممکن است فرد بیماری خود را بشناسد . مثلاً یک فردی که استاد دانشگاه است اگر مبتلا به این بیماری شود و خود او نیز بفهمد ، افسرده شده و مشکلات پیدا می کند . بنابراین اطرافیان نباید زیاد راجع به آن صحبت کنند . ولی در مراحل پیشرفته که فرد زیاد نمی تواند تکلم کند ظاهراً متوجه نمی شود . آلزایمر قابل درمان است اگر خود بیماری را کنترل کنیم . علائم بیماری و محیط را کنترل کنیم و مراقب بیمار را نیز کنترل کنیم . هزینه ی این بیماری در کشوری مانند آمریکا صد بیلیون دلار است . این هزینه مربوط به دولت است . در ایران این هزینه مشخص نیست چون خیلی از بیماران خودشان هزینه ی آن را پرداخت می کنند . چون این بیماری مربوط به افراد مسن است ، خیلی اوقات همسر آنها از آنها مراقبت می کند که او هم مسن است . بنابراین خسته و افسرده می شود . این افراد شب و روز نیاز به مراقبت دارند . وقتی به مراحل سخت تر می رسند خیلی دشوار است .
سوال – برای ورزش و فعالیت مغزی آیا می توان از خواندن کتاب و معاشرت با دیگران ومسافرت استفاده کرد؟
پاسخ – اگر ما بتوانیم زندگی آرامی داشته باشیم ، افسردگی و اضطراب را کمتر کنیم ، در محیطی آرام مطالعه کنیم ، تحصیلات خود را ادامه دهیم ، از مغز خود استفاده کنیم تا مغز ما بیدار و فعال باشد . فعالیت بدنی مفید داشته باشیم . اگر بیماری قلبی و عروقی ، فشار خون و دیابت داریم آنها را درمان کنیم . سیگار نکشیده و ازمواد آنتی اکسیدان استفاده کنیم . یک رژیم غذایی است که شامل سبزیجات ، روغن ماهی ، ماهی و روغن زیتون می باشد و می تواند خیلی مفید باشد .
سوال – درخصوص انجمن آلزایمر توضیح بفرمایید.
پاسخ – این انجمن چندین سال است که فعالیت می کند . این انجمن شاخه ای از انجمن جهانی آلزایمر است و برنامه های خوبی برای بیماران دارد . به همت این انجمن یک کنگره سالانه برگزار می شود . در آن تازه های آلزایمر بحث می شود .
منبع : سایت تبیان ، سایت سلامت باشید