درازای این دریاچه 140 و پهنای آن میان 15 تا 50 کیلومتر و مساحت آن بین 5000 تا 6000 کیلومتر مربع است . این دریاچه در یک فرونشست کم ژرفای وسیع با میانگین ژرفای 6 متر قرار گرفته است .
ولی ژرف ترین نقطه آن با 13 متر عمق در گوشه شمال باختری جای دارد . سطح آن نسبت به سطح آب دریاهای آزاد ، 1300 متر بالاتر قرار دارد . در این دریاچه بیش از 102 جزیره وجود دارد که شکل و اندازه آن ها با میزان بارش سالانه تناسب داردو همه آن ها از سوی سازمان یونسکو به عنوان اندوخته طبیعی جهان به ثبت رسیدهاند .
در بین این جزایر کوچک و بزرگ ، شبه جزیره اسلامی بزرگ ترین آن ها است که در سال های پر بارش به صورت جزیره درمیآید . سطح حوضه آبریز دریاچه حدود 50000 کیلومترمربع است .
زرینه رود ، سیمینه رود ، زولای چای و آجی چای از رودهای عمده وارده به دریاچه هستند . از میان رودهای گفته شده ، آجی چای از رسوب های نمکی نئوژن خاور تبریز عبور میکند و در حمل مقدار قابل ملاحظهای نمک به دریاچه نقش دارد .
در گزارش های قدیمی ، دریاچه ارومیه را باقی مانده دریای مدیترانه دانستهاند ولی از نگاه زمینشناسی ، این حوضه حاصل عملکرد سامانه های گسل های فشاری مانند گسل تبریز و زرینه رود است که در سیستم آب گیری آن نقش اساسی داشتهاند .
از نگاه زمین ساختی صفحه ای ، دریاچه ارومیه ، در قسمتی از پهنه خرد شده بین صفحه های عربستان و ایران و ریز صفحه های ایران و ترکیه قرار گرفته و میتوان آن را نوعی دریاچه زمین ساختی دانست که کوه های بلندی آن را در بر گرفته است .
تا تیر ماه 1392 بیش از 75 درصد از آب دریاچه ارومیه خشک شده بوده است .
تصاویر زیبا از دریاچه ارومیه
منبع : wikipg